Page 12 - Krok w przedsiębiorczość - podręcznik do podstaw przedsiębiorczości

Rozdział 2. Gospodarka rynkowa

Przykład

Równowaga, nadwyżka i niedobór na rynku smartfonów*

cena [zł]
2000
2 KRZYWA POPYTU KRZYWA PODAŻY 1
1800
1600
4 NADWYŻKA PODAŻY
1400
1200
1100 3 PUNKT RÓWNOWAGI
1000 CENA RÓWNOWAGI RYNKOWEJ
RYNKOWEJ
800
600
5 NADWYŻKA POPYTU
400
200
0
0 50 100 150 200 250 275 300 350 400 450 500 liczba smartfonów
[tys. sztuk]
Krzywa podaży (ang. supply – podaż) przedstawia zależność między ceną a wielkością podaży
danego modelu smartfona. Przebieg krzywej podaży wskazuje na to, że wraz ze wzrostem ceny
smartfona rośnie wielkość jego podaży i odwrotnie – spadek ceny skutkuje zmniejszeniem wielkości
podaży. Przykładowo: wzrost ceny z 1000 zł do 1400 zł prowadzi do zwiększenia wielkości podaży
na smartfony średniej klasy z 250 tys. do 350 tys. sztuk.
Krzywa popytu (ang. demand – popyt) przedstawia zależność między ceną a wielkością popytu
na dany model smartfona. Przebieg krzywej popytu wskazuje na to, że wraz ze wzrostem ceny zmniej-
sza się wielkość popytu na ten produkt i odwrotnie – spadek ceny skutkuje wzrostem wielkości popy-
tu. Przykładowo: zwiększenie ceny z 1000 zł do 1400 zł przekłada się na zmniejszenie wielkości
popytu z 300 tys. do 200 tys. sztuk, a spadek ceny z 1400 zł do 1000 zł prowadzi do wzrostu
wielkości popytu z 200 tys. do 300 tys. sztuk.
Punkt równowagi rynkowej to punkt przecięcia się krzywej popytu z krzywą podaży. Wyznacza
cenę równowagi rynkowej, przy której popyt na dany produkt równoważy jego podaż. Cena równo-
wagi rynkowej tego modelu smartfona wynosi 1100 zł. Oznacza to, że konsumenci (nabywcy) kupią
taką liczbę smartfonów (łącznie 275 tys. sztuk), jaką chcą kupić za daną cenę (czyli 1100 zł), a produ-
cenci (sprzedawcy) zaoferują taką liczbę smartfonów, jaką są skłonni sprzedać za tę cenę.
Nadwyżka rynkowa (nadwyżka podaży) występuje przy przewadze wielkości podaży nad wielkością
popytu. Pojawia się wtedy, gdy cena danego modelu smartfona jest wyższa od ceny równowagi.
Przykładowo: przy cenie 1400 zł konsumenci kupiliby 200 tys. smartfonów, mimo że producenci
(sprzedawcy) oferują aż 350 tys. W efekcie producenci (sprzedawcy) obniżają cenę smartfona,
co prowadzi do wzrostu wielkości popytu i spadku wielkości podaży.

Niedobór rynkowy (nadwyżka popytu) oznacza przewagę wielkości popytu nad wielkością podaży.
Pojawia się wtedy, gdy cena danego modelu smartfona jest niższa od ceny równowagi. Przykładowo:
przy cenie 600 zł konsumenci kupiliby 400 tys. smartfonów, mimo że producenci (sprzedawcy) oferu-
ją jedynie 150 tys. W takiej sytuacji producenci (sprzedawcy) podwyższają cenę tak długo, aż zmniej-
szająca się wielkość popytu i rosnąca wielkość podaży doprowadzą do ustalenia ceny równowagi.
* Przyjęto, że pozacenowe czynniki określające wielkość popytu i podaży są stałe, a krzywe wyznaczają zależność
między ceną towaru a jego ilością.

32